Kiedy Zatoka Pucka była jeziorem, w Rzucewie mieszkali myśliwi

Wielka dziura w ziemi odkrywa swoje tajemnice. W archeologicznym wykopie w Rzucewie koło Pucka naukowcy natrafili na pozostałości prehistorycznego portu. To stąd siedem tysięcy lat temu na wyprawy wyruszali łowcy fok. Wypływali tzw. dłubankami - łodziami z pni drzew, w których wydrążano miejsca dla podróżnych i ich rzeczy.

- Natrafiliśmy na drewniane słupy, do których cumowały łodzie - tłumaczy Danuta Król z Muzeum Archeologicznego w Gdańsku, która od wielu lat kieruje badaniami w Rzucewie. To tutaj właśnie sto lat temu natrafiono na ślady osady łowców fok. Teraz naukowcy dokopali się do miejsca, gdzie osadnicy trzymali swoje dłubanki.

Było to możliwe dzięki największemu jak do tej pory wykopowi. Wielka dziura w ziemi wśród rzucewskich lasów ma ponad 100 m kw. i sięga blisko trzech metrów głębokości. Wykop znajduje się ok. 100 m od obecnej linii brzegowej Zatoki Puckiej. Wiadomo zatem teraz, ile w ciągu 7 tys. lat przybyło lądu.

- Osada łowców fok liczyła od 30 do 50 mieszkańców - opowiada Danuta Król. - Znaleźliśmy już wiele narzędzi, którymi się wówczas posługiwali, np. przy obróbce drewna, a także kamienne siekierki czy wyostrzone zwierzęce kości, wykorzystywane przy szyciu ubrań.

Prace archeologiczne są jednak znacznie utrudnione. Naukowcy zeszli już bowiem 30 cm poniżej poziomu Zatoki Puckiej i w wykopie cały czas pojawia się woda. Dlatego niemal bez przerwy pracuje tu pompa odwadniająca.

- Obawiamy się wschodnich wiatrów, które w naszą stronę skierują wody zatoki - tłumaczą archeolodzy. - Wykop jest tak głęboki, że od pewnego czasu kopiemy wyłącznie w torfie.

Ma to swoje wady, bo ubrudzeni naukowcy muszą przeglądać bardzo dokładnie każdą grudkę, ale i wielką zaletę - torf znakomicie bowiem konserwuje drewno. Dlatego udało się zobaczyć pozostałości przystani - gdyby zasypał ją piasek, nic by z drewnianych konstrukcji nie pozostało.

Oprócz pali naukowcy odkryli także elementy pochylni, za pomocą której dłubanki wyciągano na brzeg.
Osadnicy z Rzucewa nie mieszkali nad morzem, tylko... nad jeziorem. Dzisiejsza Zatoka Pucka była wówczas bowiem zamkniętym akwenem. Otaczał ją pas lądu, łączący środek Półwyspu Helskiego (w Kuźnicy) z przeciwległym brzegiem w Rewie. Na jeziorze foki się raczej nie pojawiały, prehistoryczni łowcy szukali ich nawet u ujścia Wisły. Docierali do okolic Rewy i tam przeciągali swoje dłubanki na otwarty akwen. Archeolodzy natrafili na ślady ich tymczasowych obozowisk, które stanowiły punkty wypadowe łowów.

Osada łowców fok jest jedną z najstarszych nad południowym Bałtykiem. Najnowsze badania dowodzą, że jest ona o prawie 3 tys. lat starsza. Jeszcze niedawno sądzono, że pochodzi ona z drugiego lub trzeciego tysiąclecia przed naszą erą.

Na teren osady najłatwiej dojechać drogą łączącą Puck z Trójmiastem przez Mrzezino i Kosakowo. Dwa kilometry przed Puckiem musimy skręcić w prawo do Rzucewa. Po minięciu szkoły należy skręcić w lewo, a gdy skończą się betonowe płyty - w prawo i jesteśmy nad zatoką. Kilkaset metrów dalej jest baza archeologów. Stąd już niedaleko do skraju lasu, w którym znajduje się wykop. Kilometr dalej zaczyna się las, w którym jest już wykop archeologów.