Ciekawa sesja naukowa i wystawa w Sosnowcu. Trzy projekty kartonów witrażowych odzyskały dawny blask. Zobaczymy je w Muzeum Schoena

Dzięki ministerialnemu wsparciu, po żmudnych pracach konserwatorskich, trzy projekty kartonów witrażowych: „Najświętsza Maria Panna”, „Matka Boża Różańcowa z Dzieciątkiem oraz „Stygmatyzacja św. Franciszka” odzyskały swój pierwotny blask, wróciły z pracowni konserwatorskiej w Krakowie do sosnowieckiego muzeum i oczekują na zaprezentowanie ich szerokiej publiczności na wystawie.

Sesja ma przede wszystkim wypromować pokazane po raz pierwszy szerokiej publiczności wyjątkowe dzieła sztuki, znajdujące się w sosnowieckiej kolekcji. Równocześnie zwracając, przy okazji, uwagę na Sosnowiec jako miejsce, które na przełomie XIX i XX wieku oraz w okresie międzywojennym było prężnym ośrodkiem gospodarczym, społecznym i kulturalnym, utrzymującym rozliczne kontakty z ważnymi ośrodkami miejskimi dawnej Rzeczpospolitej. O wyjątkowych kontaktach artystycznych z Krakowem, czego najlepszym dowodem jest obecny kościół katedralny z polichromią autorstwa Włodzimierza Tetmajera i Henryka Uziembły oraz zespołem 43 witraży zaprojektowanych przez Jana Bukowskiego wykonanych w Krakowskim Zakładzie Witrażów S.G. Żeleński.

Sesja została podzielona na trzy tematyczne części, które mają nie tylko pokazać efekty prac konserwatorskich przy witrażach i kartonach witrażowych sosnowieckiej katedry, ale też nakreślić szerokie tło, związane z powstaniem witraży w tym wyjątkowym miejscu. Stąd część pierwsza sesji poświęcona jest miastu i ma pokazać narodziny Sosnowca, jako ośrodka miejskiego, budowanie przezeń mocnej pozycji na mapie Zagłębia i II Rzeczypospolitej oraz podkreślenie więzi łączącej Sosnowiec z Krakowem, jako duchową stolicą Polski. Ponadto ma przybliżyć miejsce, w którym powstał zespół witraży Jana Bukowskiego, czyli parafię i świątynię. Dlatego nakreślone zostaną okoliczności powstania samego kościoła i związanej z nim parafii, przedstawiona sylwetka związanego z Warszawą projektanta kościoła i plebanii oraz zaprezentowane najstarsze witraże świątyni, zamontowane niedługo po jej wybudowaniu i poprzedzające zespół ozdobnych przeszkleń wprowadzony tam w latach 30. XX wieku.

Część druga poświęcona jest projektantowi owego imponującego zespołu witraży międzywojennych - Janowi Bukowskiemu. Ten wybitny artysta, tworzący nieco w cieniu swoich wybitnych, nieco starszych kolegów, jak Stanisław Wyspiański czy Józef Mehoffer, jest w ostatnim czasie przywracany przez badaczy na należne mu miejsce w polskiej historii sztuki.

- W Sosnowcu chcemy przypomnieć go jako autora monumentalnych dekoracji kościelnych, pokazać jego bliskie związki z jednym z najstarszych, wciąż działających zakładów witrażowych w Polsce, czyli Krakowskim Zakładem Witrażów S. G. Żeleński oraz zaprezentować jedno z największych dzieł jego życia. To zespół witraży do katedry w Sosnowcu, które Adam Żeleński, ówczesny właściciel wspomnianego zakładu, uznał po latach za jedną z najważniejszych realizacji swojej firmy w jej dotychczasowej twórczości – podkreślają organizatorzy tego wydarzenia.

Ukoronowaniem naukowej debaty będzie część trzecia, w której przedstawione zostaną prace konserwatorskie i problemy aranżacyjne związane z zespołem sosnowieckich witraży katedralnych oraz trzema (i wedle obecnej wiedzy: jedynymi zachowanymi) kartonami witrażowymi autorstwa Jana Bukowskiego.

- Jako organizatorzy mamy głębokie przekonanie, że tak uformowany program sesji, wraz z możliwością bezpośredniego obcowania z wystawionymi kartonami, przyczyni się do podkreślenia i utrwalenia roli oraz znaczenia Sosnowca i Zagłębia w życiu gospodarczym, społecznym i kulturowym ziem Polski na przełomie XIX i XX wieku, a także w okresie międzywojennym. Jednocześnie uwypukli rozliczne, silne i ważne, powiązania miasta z Krakowem i innymi ośrodkami miejskimi, obrazując wynikające z takiej współpracy wielostronne korzyści – podkreślają organizatorzy sesji.

Sama sesja może być równocześnie świetnym przykładem nawiązania do sytuacji sprzed lat, zgromadzi bowiem badaczy z wielu różnych ośrodków miejskich (Warszawa, Kraków, Katowice, Sosnowiec) oraz licznych ośrodków badawczych, w tym wyższych uczelni (Politechnika Warszawska, z Krakowa: Uniwersytet Ekonomiczny i Uniwersytet Śląski) i muzeów (Muzeum Narodowe w Krakowie, Pałac Schoena Muzeum w Sosnowcu).

Sesja naukowa oraz wystawa kartonów witrażowych pt. „Dziedzictwo odzyskane”. Witraże katedralne Sosnowca i ich polityczne paradygmaty”, zorganizowana zostanie w ramach zadania „Konserwacja kartonów witrażowych z 1936 roku autorstwa Jana Bukowskiego dla katedry pw. Wniebowzięcia NMP w Sosnowcu”. Przedsięwzięcie zostało dofinansowane przez ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego, pochodzących z Funduszu Promocji Kultury.

PROGRAM WYDARZENIA

10.00 – 10.30 Otwarcie sesji, powitanie gości

Część pierwsza: MIASTO – PARAFIA – KOŚCIÓŁ
/Miejsce: Aula Zagłębiowskiej Mediateki, ul. Kościelna 11, Sosnowiec/
Prowadzenie obrad: dr hab. Andrzej Laskowski, prof. UEK, Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie
10.30 – 10.50
prof. dr hab. Dariusz Nawrot, Dyrektor Instytutu Zagłębia Dąbrowskiego
Sosnowiec u schyłku XIX i na początku XX wieku – narodziny miasta  i początki parafii pw. Wniebowzięcia NMP
10.50 – 11.10
mgr Ewa Wojtoń
Związki Sosnowca z Galicją, województwem krakowskim i Krakowem
11.10 – 11.30
dr inż. arch. Piotr Kilanowski, Zakład Architektury Polskiej, Wydział Architektury Politechniki Warszawskiej
Kościół i plebania Parafii pw. Wniebowzięcia NMP w Sosnowcu na tle twórczości Karola Kozłowskiego (1847-1902)
11.30 – 11.50
mgr Irena Kontny, Regionalny Instytut Kultury w Katowicach,
Stowarzyszenie Historyków Sztuki oraz Stowarzyszenie Miłośników Witraży „ARS VITREA POLONA”
Najstarsze witraże sosnowieckiej fary
11.50 – 12.10
Przerwa kawowa

Część druga: JAN BUKOWSKI
/Miejsce: Aula Zagłębiowskiej Mediateki, ul. Kościelna 11, Sosnowiec/
Prowadzenie obrad: prof. dr hab. Dariusz Nawrot
12.10 – 12.30
mgr Irena Buchenfeld, Muzeum Narodowe w Krakowie
Jan Bukowski (1873-1943) jako dekorator i konserwator wnętrz sakralnych
oraz jego udział w odnowieniu malowideł ściennych sosnowieckiej katedry
12.30 – 12.50
mgr Danuta Czapczyńska-Kleszczyńska, Stowarzyszenie Miłośników Witraży ARS VITREA POLONA
Jana Bukowskiego związki z Krakowskim Zakładem Witrażów
12.50 – 13.10
dr hab. Andrzej Laskowski, prof. UEK, Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie
Witraże Jana Bukowskiego do kościoła farnego (obecnie katedry) w Sosnowcu
13.10 – 13.30
Dyskusja
13.30 – 14.00
Zwiedzanie Katedry pw. Wniebowzięcia NMP, ul. Kościelna
14.00
Wyjazd do Pałacu Schoena Muzeum w Sosnowcu.
Miejsce podstawienia autokaru zostanie podane w trakcie trwania sesji /ilość miejsc ograniczona/
14.30 – 15.30
Przerwa

Część trzecia: OCALONE DZIEDZICTWO
/Miejsce: Pałac Schoena Muzeum w Sosnowcu, ul. Chemiczna 12, Sosnowiec/
Prowadzenie obrad: mgr inż. arch. Paweł Dusza,
Dyrektor Pałacu Schoena Muzeum w Sosnowcu
15.30 – 15.50
mgr Ewa Chmielewska, Pałac Schoena Muzeum w Sosnowcu
Prace konserwatorskie ostatnich dekad prowadzone przy witrażach sosnowieckiej katedry
15.50 – 16.10
mgr Katarzyna Król-Goździk, Pracownia Konserwacji Zabytków
Kartony do witraży Jana Bukowskiego w zbiorach Pałacu Schoena Muzeum w Sosnowcu
– kwestie konserwatorskie, aranżacyjne i ekspozycyjne
DZIEDZICTWO ODZYSKANE
16.10
mgr inż. arch. Paweł Dusza, Dyrektor Pałacu Schoena Muzeum w Sosnowcu
Oficjalna prezentacja wielkoformatowych kartonów autorstwa Jana Bukowskiego do witraży: „Najświętsza Maria Panna”,
„Matka Boża Różańcowa z Dzieciątkiem”, „Stygmatyzacja św. Franciszka”.
Zwiedzanie ekspozycji:
„JAN BUKOWSKI – twórca z kręgu Młodej Polski.”
Wystawa z okazji 150. urodzin artysty, zaprojektowana na bazie fotografii
dra Tadeusza Łyczakowskiego, z tekstem prof. Piotra de Bończa Bukowskiego,
przygotowana przez Instytut Kultury Willa Decjusza.
Wstęp wolny