Nadleśnictwo Wejherowo z informacjami z 11 sezonów lęgowych sów posiada unikalne dane w skali Europy!

W marcu i kwietniu 25 wejherowskich leśniczek i leśników wychodzi by rejestrować głosy samców zajmujących rewiry lęgowe. Dane w ten sposób zebrane są podstawa do podjęcia działań ochronnych, nie tylko w obszarze Natura 2000.

- Metoda została opracowana w 2012, a następnie sprawdzona i w 2015 r. opublikowana w recenzowanym wydawnictwie. Podczas opracowywania planów zadań ochronnych została uznana jako metoda ochrony włochatki w warunkach współcześnie prowadzonej gospodarki leśnej - informuje Jerzy Krefft, rzecznik prasowy Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Gdańsku. - Rejestracja aktywności głosowej osobników tych chronionych gatunków, a szczególnie samców, jest elementem wyjściowym do autorskiej metody ochrony populacji sóweczki i włochatki zamieszkujących Puszczę Darżlubską.

Jak wyjaśniają leśnicy, tego typu badania są zazwyczaj prowadzone na jednym badanym obszarze przez 2 lub 3 sezony lęgowe, wyjątkowo 5 sezonów. Nadleśnictwo Wejherowo z informacjami z 11 sezonów lęgowych dla jednego obszaru posiada unikalne dane w skali Europy!

- Zazwyczaj badaniami zajmują się placówki naukowe, bądź grupy badawczy. Wybierają sobie dany teren i prowadzą badania przez dwa lub trzy sezony lęgowe w zależności od tematu badań. Następnie z tych badań ukazuje się publikacja naukowa - wyjaśnia Tomasz Wiczanowski, koordynator projektu w Nadleśnictwie Wejherowo. - Natomiast nie ma takich długoterminowych obserwacji, ze względu na specyfikę pracy – najczęściej w formie grantów. My leśnicy robimy to przy okazji zbierania materiału do realizacji naszych celów ochroniarskich. Siłą rzeczy nasze informacje mają walor naukowy, gdyż działamy zgodnie z przyjętą metodyką, opartą na stosowanej w pracach badawczych. Ochrona włochatki i sóweczki jest działaniem ciągłym, bez wskazania horyzontu czasowego. Dodatkowym walorem jest możliwość zaangażowania do obserwacji terenowych około 20 osób, co umożliwia nam objęcie nasłuchami obszaru o powierzchni 17 tys. ha. Obszar dotychczasowych badań naukowych jest zazwyczaj kilkukrotnie mniejszy. Dlatego też zebrane dane nabierają wyjątkowego znaczenia. Pamiętajmy jednak, że głównym celem jest ochrona włochatki i sóweczki w rewirach lęgowych. Prowadząc gospodarkę staramy się maksymalnie zachować zasoby przyrodnicze - podkreśla leśnik.

Wprawdzie wejherowscy leśnicy mogą pochwalić się unikatowymi danymi zbieranymi przez kilkanaście lat, to jak tłumaczą cele naukowe nie są tymi głównymi w przeprowadzaniu inwentaryzacji sówek.

- Natomiast nam leśnikom, w naszej pracy bardziej chodzi o zdobywanie informacji niezbędnych do ochrony dwóch gatunków sów – włochatki i sóweczki. W związku z tym wypracowaliśmy autorską metodę ochrony biotopów tych gatunków. Do tej metody musimy mieć rozeznanie w ilości i rozmieszczeniu rewirów zajętych przez te ptaki. Dlatego prowadzone są nasłuchy - tłumaczy Wiczanowski.

Na czym polega metoda nasłuchu sówek przeprowadzana przez wejherowskich leśników? Wyjaśnienie znajdujemy w artykule "Inwentaryzacja włochatki Aegolius w Nadleśnictwie Wejherowo" autorstwa Tomasza Wiczanowskiego.

- Począwszy od roku 2015 nasłuchy prowadzono dwukrotnie, każdy podczas dwóch kolejnch nocy. Taki sposób prowadzenia nasłuchów pozwalał, na chociaż częściowe, weliminowanie wpływu pogody na wyniki obserwacji. Nasłuchy były prowadzone na wyznaczonych trasach, którymi obserwatorzy poruszali się samochodami, zatrzymując się co ok 500 m i nasłuchując przez co najmniej 10 minut. Nie stosowano stymulacji głosowej. Wszyscy obserwatorzy rozpoczynali nasłuchy równocześnie, o wyznaczonej godzinie. Ilość obserwatorów wahała się od 25 do 27. Łączna długość wyznaczonych tras wynosi ok. 189,5 km, tj. 1,11 km na 100 ha powierzchni badawczej. Średnia długość trasy jednego obserwatora wynosiła od ok 7,1 do ok. 7,6 km. Obserwatorzy opisywali warunki atmosferyczne, datę i godzinę słyszanego głosu oraz możliwie dokładną lokalizację odzywającego się ptaka. Notowano także ewentualne przemieszczanie się odzywających się samców, co umożliwiło przynajmniej częściowe określenie zasięgu zajętych rewirów - czytamy w publikacji.

Gdy już leśnicy mają zebrane dane dotyczące liczebności sówek i lokalizacji ich pobytu, to wtedy mogą przystępować do działań ochroniarskich tych gatunków.

- Na sezon lęgowy wstrzymujemy gospodarkę leśną w zakresie pozyskania i zrywki drewna. Staramy się, aby w tym czasie panował spokój w rejonie występowania tych ptaków – tłumaczy Tomasz Wiczanowski, który podkreśla, że ta ochroniarska działalność ma szerszy zakres. - Samo chronienie rewiru to końcowy etap. Zaczynamy od wyszukania specyficznych dziupli dla tych gatunków. Szczególnie włochatka jest związana z działalnością dzięcioła czarnego w naszym rejonie. Dzięcioł ten Wykuwa bardzo duże dziuple, w przeciwieństwie do innych gatunków dzięciołów. Są one o kształcie lekkiego owalu o średnicy około 9-10 cm. Żaden inny dzięcioł nie robi takich dziupli w naszym rejonie Europy. U nas każde drzewo z taką dziuplą podlega ochronie. Dodatkowo pilnujemy zachowania odpowiedniej struktury różnych faz rozwojowych drzewostanu, w taki sposób, żeby były miejsca do polowań dla włochatki i schronienia młodych ptaków. Włochatka mimo, że ma zdolność do lotu, to po opuszczaniu gniazda jest trochę niezdarna. I musi się chować w gęstwinach, żeby nie dorwał jej puszczyk, czy inny drapieżnik. Dopiero z czasem nabywa większej ostrożności i radzi sobie z niektórymi drapieżnikami.

Dodajmy, że włochatka to gatunek sowy, który jest przedmiotem ochrony w obszarze Natura 2000 – Puszcza Darżlubska. Gatunkiem chronionym jest także sóweczka.