Rok 2023 rokiem 50-lecia gminy Jastarnia. Podjęto uchwałę na uroczystej sesji Rady Miejskiej Jastarni. To wyjątkowy rok dla jastarników

W sali konferencyjnej ośrodka Kaper w Juracie odbyła się LXII uroczysta sesja Rady Miejskiej Jastarni, podczas której radni przegłosowali uchwałę w sprawie ogłoszenia roku 2023 rokiem obchodów 50-lecia nadania praw miejskich Jastarni.

Świadkami tego wydarzenia byli liczni goście: od mieszkańców gminy Jastarnia, poprzez jej samorządowców i samorządowców powiatu puckiego (od starosty po burmistrzów, ich zastępców i przewodniczących rad), po reprezentacje wojskowe, policyjne, kościelne, marszałka województwa pomorskiego Mieczysława Struka, oraz gości z dalszych regionów Polski, m.in. Siemianowic Śląskich.

ZOBACZ TEŻ: Gmina Jastarnia: TOP 10 atrakcji. Te miejsca w Jastarni i okolicach powinien zobaczyć każdy

Uroczysta sesja Rady Miejskiej Jastarni rozpoczęła się od wprowadzenia sztandarów i oficjalnego otwarcia zebrania. Gdy radni podjęli uchwałę w sprawie ogłoszenia roku 2023 rokiem obchodów 50-lecia nadania praw miejskich Jastarni, a głosowali jednomyślnie, nadszedł czas na przemówienia.

Kilka słów do zebranych na sesji gości powiedział przewodniczący Rady Miejskiej Jastarni Daniel Khonke, a po nim przy mikrofonie stanął obecny burmistrz Jastarni Tyberiusz Narkowicz, który pięknie przedstawił historię Jastarni i tego, jak się rozrastała, budowała i powstawała. Po Tyberiuszu Narkowiczu głos zabrał marszałek województwa pomorskiego Mieczysław Struk, który, zanim objął to stanowisko, był burmistrzem (i to pierwszym!) Jastarni.

- Jestem pełen uznania i szacunku dla wszystkich mieszkańców Jastarni, którzy przez dekady służyli swojej małej ojczyźnie pracą, gospodarnością i zaangażowaniem społecznym, tworząc historię miasta - mówił marszałek. - Gratuluję też włodarzom, którzy starają się jak najlepiej dbać o swoich mieszkańców i przyszłość Jastarni. Dziś to miasto jest przykładem tego, jak aktywnie szukać i dobrze wykorzystywać rozwojowe szanse.

ZOBACZ TEŻ: Złote i Diamentowe Gody w Jastarni 2020: uhonorowano aż sześć małżeństw z półwiecznym i dłuższym stażem

Po tych przemowach przyszedł czas na gratulacje i życzenia od przybyłych gości, którzy kolejno podchodzili z darami życzeniami.

O tym, jak wyglądało życie w Jastarni w latach 1960. i późniejszych, opowiedział ojciec przewodniczącego Rady Miejskiej Jastarni Daniela Khonke, który w wieku 25 lat został przewodniczącym ówczesnego Prezydium Osiedlowej Rady Narodowej w Jastarni.

Przez cały czas przemów w tle wyświetlane były zdjęcia, od czarno-białych ukazujących przeszłość w gminie Jastarnia, po te kolorowe i ówczesne. Taki pokaz świetnie nadawał tonu i klimatu opowieściom organizatorów wydarzenia jak i gości.

Gdy wszyscy chętni się wypowiedzieli, przewodniczący Rady Miejskiej Jastarni Daniel Khonke zamknął posiedzenie LXII uroczystej sesji Rady Miejskiej Jastarni. Szczegóły tego, wyjątkowego wydarzenia można obejrzeć na YouTube, gdzie wydarzenie transmitowane było na żywo.

Przemowa burmistrza Jastarni Tyberiusza Narkowicza:

Historia Jastarni sięga wielu wieków wstecz. Wejrzenie w jej najdawniejszą przeszłość umożliwiły badania archeologiczne z 1958 r. Wykazały one, że już w I wieku przed Chrystusem istniało tu osadnictwo. Piaszczyste „międzymorze” lub wyspę zamieszkiwała prasłowiańska ludność kultury wenedzkiej.
W 1378 r. Jastarnia pod nazwą Osternäs odnotowana została w źródłach krzyżackich. W tym okresie do obszaru Helu została włączona wschodnia część Jastarni – Bór. Był to najpewniej przysiółek, znajdujący się w niewielkiej odległości od właściwej Jastarni, noszący nazwę od boru ciągnącego się aż do Helu. Po powrocie Pomorza Gdańskiego do Polski na mocy pokoju toruńskiego z 1466 r. Jastarnia znalazła się w obszarze Starostwa Puckiego.
W 1491 r. Jastarnia została zastawiona gdańszczanom wraz ze Starostwem Puckim za 5 tys. zł węgierskich. Po 54 latach w 1545 r. król Zygmunt Stary odebrał je Gdańskowi. Wcześniej, jednak, w 1526 r. podporządkował „na wsze czasy” gdańskiemu grodowi Hel wraz z częścią Półwyspu obejmującą Bór. Było to potwierdzenie podziału z czasów krzyżackich. Odtąd Jastarnię nazywano Jastarnią Pucką, w związku z przynależnością do Starostwa Puckiego, a Bór Jastarnią Gdańską. Pomiędzy wsiami zaczęły się pogłębiać różnice etniczne i wyznaniowe. W drugiej połowie XVI wieku na zachodnim krańcu swoich helskich posiadłości Rada Miejska Gdańska osadziła luterańskich rybaków. Bór stał się luterańską wioską rybacką liczącą w 1595 r. 40 mieszkańców. Katolicka Jastarnia nie mogła być wiele liczniejsza, gdyż w 1570 r. miała siedmiu rybaków.
Rozwój ok. 200 lat młodszej Kuźnicy, wiązał się z powstaniem nieistniejących dziś twierdz z XVII w., Władysławowa i Kazimierzowa. Miejscowość może być starsza ale źródła pisane odnotowują ją jako Koszveldt w 1570 r. Już przed 1627 r. miała się tu znajdować karczma. Wybudowana w latach 1634 – 1635 obok Kuźnicy, przez Króla Władysława IV Wazę, twierdza Kazimierzowo, prawdopodobnie przyczyniła się do rozwoju wioski, jednak już w 1663 roku zapisano, że została tu tylko jedna chata a inne zostały zrujnowane podczas potopu szwedzkiego.
XVII-wieczny obraz Jastarni przedstawiają inwentarze starostwa puckiego z lat 1627 i 1628 oraz z roku 1678. Występująca jako Hesternia wieś położona jest cztery mile od zamku. Zamkiem tym był wspomniany fort Kazimierzowo pod Kuźnicą od strony Jastarni. Z inwentarzy wynika, że Jastarnię zamieszkiwali rybacy uprawiający nieco roli, w tym warzywnictwa oraz wypasający owce i krowy, przy czym zajęcia te były drugorzędne w stosunku do rybołówstwa.
W 1626 r. Jastarnię złupili Szwedzi. W 1627 r. mieszkańcy Jastarni złożyli w sądzie w Pucku skargę na krzywdy doznane od wojsk, w tym od oddziałów koronnych pułkownika Jana Bąk-Lanckorońskiego, które siłą wybierały sobie od ludności zaległy żołd, według własnego uznania.
W wyniku I rozbioru Polski w 1772 r. Jastarnia Pucka została zagarnięta przez Prusy. Jastarnia Gdańska wraz z Helem pozostała przy Gdańsku, który został oderwany od Rzeczypospolitej podczas II rozbioru Polski w 1993 r. Przez niemal 20 lat obie części Jastarni dzieliła granica państwa. W latach 1807-1814 wchodziła Jastarnia w skład napoleońskiego Wolnego Miasta Gdańska. W XIX w. była ośrodkiem tradycyjnego rybołówstwa łodziowego oraz stanowiła centrum religijne i nieoficjalną „stolicę” kaszubskich rybaków z Półwyspu. W 1835 r. zbudowano w Jastarni pierwszy drewniany kościół, a w 1840 powołano parafię. W roku 1885 wieś liczyła 358 osób, w 1900 – 485 osób, a w 1910 -521 osób. Po odzyskaniu niepodległości zamieszkiwało ją w 1921 r. 589 osób. W Jastarni Gdańskiej po dostaniu się pod panowanie pruskie w wyniku II rozbioru Polski mieszkało 215 osób, w 1885 r. 376 osób, w 1900 r. – 406 osób, w 1921 r. 455 osób.
W drugiej połowie XIX w. na skutek oddziaływania Jastarni Puckiej mieszkańcy Boru przeszli na katolicyzm. 30.01.1920 utworzono obwód helski z siedzibą w Jastarni a na pierwszego komisarycznego wójta powołano dotychczasowego sołtysa Jastarni Teodora Kohnke.
W 1922 r. wybudowano na Półwyspie linię kolejową, mającą strategiczne znaczenie dla obronności młodego państwa. Doświadczenie z wojny polsko – bolszewickiej wskazywało jak ważny jest niezależny dostęp do morza poprzez porty i transport do nich.
We wrześniu 1923 roku z inicjatywy wójta Teodora Kohnke utworzono w Jastarni straż pożarną. Jednostka obchodzi jubileusz stulecia. W związku z wybudowaniem linii kolejowej wzrósł napływ letników.
Rozpoczęta w 1926 r. budowa portu rybackiego oraz powstanie w latach trzydziestych ośrodka żeglarskiego wpłynęły na wzrost atrakcyjności miejscowości. W roku 1932 przyjęto 1684 kuracjuszy, nie licząc obozów. Następne lata przyniosły dalszy rozwój turystyki, niemniej głównym zajęciem tubylców pozostawało rybołówstwo. W 1926 r. na 81 parcel 78 należało do rybaków.
Tymczasem w 1928 r. powstała Spółka Akcyjna Jurata, która przystąpiła do budowy miejscowości o tej nazwie na wschód od Boru. Pierwsze inwestycje poczyniono jeszcze w 1928 r. W maju 1931 r. Gazeta Gdańska doniosła, że Spółka Akcyjna Jurata otwiera pierwszy sezon nowego uzdrowiska.
W roku 1934 przeprowadzono reformę samorządu terytorialnego II Rzeczypospolitej i ustanowiono gminy zbiorowe, w tym Gminę Hel z siedzibą w Jastarni. Na wójta powołano Teodora Kohnke. Po nim w 1936 r. funkcję objął Marian Stelmaszczyk, którego Kohnke zastępował.
W 1936 r. dekretem Prezydenta RP ustanowiono rejon umocniony Hel. W jego ramach wiosną 1939 r. rozpoczęto budowę ośrodku oporu Jastarnia złożonego z ciężkich schronów bojowych I linii i schronów II linii.
Od 2 do 14 września 1939 r. stacjonował w porcie w Jastarni zespół trałowców, który 12 września ostrzelały zgrupowanie piechoty niemieckiej na południe od Rewy. Następnie postawiły zaporę minową ok. 4 Mm od Helu. Ostatnią ich akcją bojową było ponowne ostrzelanie wojsk niemieckich pod Rewą 14 września. Tego samego dnia lotnictwo niemieckie zbombardowało port w Jastarni zatapiając „Jaskółkę” i „Czaplę” oraz uszkadzając „Rybitwę”, „Czajkę” i „Żurawia”, które przeszły następnie do Helu. W wyniku nalotu zniszczeniu uległy także okręt hydrograficzny „Pomorzanin” i holowniki „Sokół” i „Lech”.
W obronie Półwyspu brała również udział ludność miejscowa. Wójt Stelmaszczyk, zwany później żartobliwie „ostatnim prezydentem Rzeczypospolitej”, swoją funkcję dla państwa polskiego pełnił do 2 października. Zawiadywał cywilną służbą obrony przeciwlotniczej, strażą pożarną, a także dożywianiem ludności cywilnej w wojskowych kuchniach. Nieprzerwanie funkcjonowała centrala telefoniczna.
W czasie okupacji hitlerowskiej część rodzin z Jastarni została wysiedlona do Generalnej Guberni, niektórzy byli uwięzieni w obozie koncentracyjnym Stutthof. W Piaśnicy niemieccy oprawcy zamordowali kuźnickiego proboszcza ks. Ksawerego Szynalewskiego.
Mimo wojny istniał ruch turystyczny. Miejsce dotychczasowych polskich wczasowiczów zajęli turyści niemieccy. Przyjeżdżali oni nader chętnie do pensjonatów w Juracie, gdzie mogli być niemal całkowicie odizolowani od miejscowych. Niemcy korzystali także z ośrodka żeglarskiego w Jastarni urządzając obozy szkoleniowe.
Od wiosny 1944 r. ludność cywilna Półwyspu była przymusowo ewakuowana drogą morską do Niemiec i Danii. Po wojnie większość powróciła do swoich siedzib.
Do 1954 r. funkcjonowała i miała siedzibę w Jastarni gmina Hel, obejmująca cały Półwysep Helski.
W Polsce Ludowej większość pensjonatów odebrano ich właścicielom. Znacjonalizowanym majątkiem zarządzał Fundusz Wczasów Pracowniczych lub bezpośrednie zakłady z różnych branż i resortów. Z czasem powstały też nowe ośrodki, wybudowane od podstaw, w tym należące do rządzącej wówczas niepodzielnie krajem Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej: „Bryza” (KW Katowice) i „Neptun” (KC) a także ten ośrodek, resortu MSW „Kaper”.
Pierwszy powojenny okres nie sprzyjał turystom. W Jastarni roiło się od niewypałów a dostęp do plaży został ograniczony przez wojsko do pory dziennej i to tylko na wyznaczonych odcinkach. Bronowanie plaży miało ustrzec przed nieprzyjacielskim desantem. Z nastaniem odwilży 1956 r. odstąpiono od tak drakońskich ograniczeń, nadal jednak nie można było od strony otwartego morza uprawiać sportów wodnych.
Okres PRL-u to mimo wszystko dalszy rozwój Jastarni. W latach pięćdziesiątych wybudowano szosę biegnącą przez cały Półwysep. Do tej pory wczasowicze przyjeżdżali głównie koleją. Odtąd zaczął się wzmagać ruch samochodowy.
W latach sześćdziesiątych wybudowano w Juracie w miejscu zniszczonego podczas wojny pomostu cumowniczo spacerowego nowe molo, przez wiele lat drugie co do długości w Polsce (po molu sopockim). Wkrótce powstało też molo w Jastarni przy górniczym ośrodku wypoczynkowym „Posejdon”.
W 1950 r. Jastarnia liczyła 1800 mieszkańców. 7 października 1954 r. uzyskała status osiedla, do którego wcielono Kuźnicę, Bór i Juratę. W 1960 r. poszerzona o sąsiednie miejscowości Jastarnia liczyła 2144 mieszkańców.
Turystyka nabierała coraz większego znaczenia jako źródło dochodu mieszkańców. W 1972 r. 88% właścicieli budynków wynajmowało pokoje wczasowiczom. Głównym wszakże zajęciem pozostawało rybołówstwo, którym trudniło się 38 % pracujących.
W 1972 r. nastąpiły zmiany organizacyjne w strukturach wielu powiatów. Likwidowano małe jednostki administracyjne tworząc większe. Dotyczyło to przede wszystkim osiedli, jakim była od 1954 r. Jastarnia.
Miejscowi działacze wykorzystali sytuację i wbrew negatywnemu stanowisku władz partyjnych szczebla wojewódzkiego, interweniując bezpośrednio w Warszawie, uzyskali dla miejscowości prawa miejskie z dniem 1 stycznia 1973 r.
Są dzisiaj z nami ówcześni działacze lokalnej administracji, Przewodniczący Prezydium Osiedlowej Rady Narodowej Stefan Kohnke i pierwsza Naczelnik Miasta Teresa Boguszewska (wówczas Klim). Po niej naczelnikiem został Pan Paweł Jendza.
Lata 70-te to dalszy rozwój turystyczny Jastarni, w tym pojawienie się na Półwyspie pól namiotowych i nowych ośrodków wczasowych. Rozwojowi urbanistyki wypoczynkowej nie towarzyszyły inwestycje w ochronę środowiska. W efekcie pod koniec lat 70-tych zapadła decyzja o zamknięciu plaż nad Zatoką Pucką z powodu ich skażenia.
Po zmianie ustroju państwa i powstaniu w 1990 r. samorządu terytorialnego o dużym zakresie samodzielności, pierwszym burmistrzem został pochodzący z Jastarni Mieczysław Struk, obecny Marszałek Województwa Pomorskiego a jego zastępcą obecny z nami Zbigniew Chmaruk, dziś Prezes PLGR. Rozwój Jastarni nabrał tempa. W 1991 r. oddano do użytku zmodernizowaną sieć wodociągową.
W 1992 r. ruszyła oczyszczalnia ścieków. Do 1994 r. skanalizowano całą gminę, co walnie przyczyniło się do poprawy czystości wód Zatoki. Przystąpiono do projektu „Pierścień Zatoki Gdańskiej” w ramach którego powstały ścieżki rowerowe i sieć przystani wokół zatoki, w tym molo przy ulicy Stelmaszczyka w Jastarni. Największą inwestycją jastarnickiego samorządu była rozbudowa w 2008 r. przystani rybackiej z zapleczem remontowym w porcie w Jastarni w całości sfinansowana z pozyskanych przez gminę środków zewnętrznych – UE i budżetu państwa.
Na wniosek rybaków z Kuźnicy w 2012 r. Urząd Morski w Gdyni znacząco rozbudował przystań w tej miejscowości. W latach 90-tych wybudowano halę sportową a w 2011 r. zmodernizowano szkołę. Lata dwutysięczne to też okres budowy w kilku etapach promenady nadzatokowej w Juracie, która to miejscowość 2 lata temu obchodziła swoje 90- lecie.
Moi drodzy, to tylko krótki rys historyczny, pomijający wiele zdarzeń i aspektów, jak choćby sukcesy sportowe, działalność opozycyjną mieszkańców w okresie PRL, aktywność organizacji pozarządowych, współpracę partnerską krajową i zagraniczną czy sukcesy w rankingach.
Dziękuję wszystkim, którzy przyczynili się do rozwoju naszego Miasta. Życzę Wam drodzy Radni, Mieszkańcy i nasi Przyjaciele byście zawsze mogli być dumni z Jastarni, Kuźnicy i Juraty.

Byłeś świadkiem zdarzenia na terenie powiatu puckiego? Daj nam znać! Podziel się zdjęciami z nami i naszymi Czytelnikami. Prześlij je nam na maila ([email protected]) lub wyślij w wiadomości prywatnej na naszym fanpejdżu - kliknij w baner poniżej i przejdź na naszego Facebooka: