Setna rocznica zaślubin z Bałtykiem. Uroczysta sesja Sejmiku Województwa Pomorskiego dla uczczenia powrotu Pomorza w granice RP [zdjęcia]

Z okazji 100-lecia powrotu Pomorza w granice Rzeczypospolitej i zaślubin Polski z Bałtykiem w niedzielę przed południem odbyła się nadzwyczajna sesja Sejmiku Województwa Pomorskiego.

Oprócz pomorskich radnych, wzięli w niej udział przedstawiciele samorządu województw: warmińsko-mazurskiego, kujawsko-pomorskiego i zachodniopomorskiego. Nie zabrakło też senatorów i posłów, którzy reprezentują Pomorze w parlamencie, a także m.in. członków organizacji pozarządowych. W sesji uczestniczyła również Małgorzata Kidawa - Błońska, kandydatka PO na prezydenta RP.

Sesję rozpoczął film, który przypomniał wydarzenia sprzed stu lat.

Kiedy cała Polska odzyskiwała niepodległość w 1918 roku, mieszkańcy Pomorza musieli czekać jeszcze dwa lata. W styczniu 1920 roku został ratyfikowany traktat wersalski, który dla polskich mieszkańców Pomorza miał duże znaczenie - od 18 stycznia do 11 lutego wojsko polskie pod dowództwem gen. Józefa Hallera przejmowały kolejne miejscowości przyznanego Rzeczpospolitej Pomorza. Żołnierze byli witani triumfalnie przez mieszkańców.

- Wkraczanie wojsk było wielkim świętem. W miastach budowano bramy powitalne, śpiewano pieśni, pisano poezję i odprawiano nabożeństwa. Mieszkańcy pomorskich miast widzieli polskich żołnierzy pierwszy raz od pokoleń. Orzełek na wojskowych czapkach, który wreszcie zobaczyli, to było spełnienie ich marzeń - opowiadał w filmie prof. Cezary Obracht-Prondzyński, historyk, antropolog i socjolog z UG.

Historyk przypomniał, że proces powrotu do Rzeczypospolitej odbywał się w trudnych warunkach. Zaostrzająca się sytuacja na froncie polsko-sowieckim spowodowała, że akcja musiała zostać przeprowadzona sprawnie i możliwie szybko. Procedura administracyjna ruszyła wcześniej, m.in. powstawały rady ludowe.

Kulminacyjnym punktem działań na Pomorzu była uroczystość zaślubin Polski z morzem. Odbyła się ona 10 lutego 1920 roku w puckim porcie. Generał Józef Haller, dowódca wojsk polskich, dokonał symbolicznego aktu zaślubin poprzez wrzucenie do morza pierścienia ufundowanego przez Związek Polaków w Gdańsku.

- Akt zaślubin świadczył o tym, że tutaj, na Pomorze, Polska wróciła definitywnie – tłumaczył prof. Cezary Obracht-Prondzyński. - Po przejęciu Pomorza przez Polskę wyzwaniem było zbudowanie podstaw państwowych. Trzeba było m.in. zgromadzić urzędników, których brakowało, trzeba było stworzyć sądownictwo… Tymczasem od wchodu szła już nawałnica bolszewicka. Mówiono, że Polska to państwo sezonowe, które się rozpadnie. Ale 150 lat pod zaborami nie zatarło pamięci o Rzeczypospolitej. Cały czas tliła się nadzieja wśród mieszkańców Pomorza, że Polska wróci. Były również marzenia, jaką ta Polska będzie. Realia szybko te marzenia zweryfikowały.

Podczas uroczystej sesji wystąpił Mieczysław Struk, marszałek pomorski, który przypomniał, że pomorska droga do niepodległości wymknęła się ogólnopolskim schematom.

- Nie było na niej wielkich powstań, krwawych zrywów, wyniszczających region walk, ale wytrwała praca organiczna, realizm i roztropność w podejściu do polityki międzynarodowej oraz wyjątkowa aktywność obywatelska w wielu sferach życia publicznego. Takie postawy stanowią o swoistej marce Pomorza – mówi Mieczysław Struk.

Marszałek wskazywał, że właśnie pokolenie 1920 roku doprowadziło do odzyskania dostępu Polski do morza i to ono zagospodarowało dar wolności. Choć na przestrzeni stulecia różne przygody miała Polska z Pomorzem i Pomorze z Polską, polska i jednocześnie pomorska tożsamość wzmocniła się.
- Z dokonań naszych przodków możemy być dumni my i kolejne pokolenia. Zgodzę się, że nie można żyć wyłącznie przeszłością. Historia nie może być balastem trzymającym nas na uwięzi, choć nie może też być zapomnianym lamusem, do którego zaglądają jedynie hobbyści czy pasjonaci historii. Musi być przeszłością żywą w naszej zbiorowej pamięci. Tutaj bowiem bije źródło naszej regionalnej i narodowej tożsamości oraz sensowności trwania w zjednoczonej Europie. Pamięć o roku 1920 jest ważna dla teraźniejszości i w znacznym stopniu wyznacza naszą przyszłość – stwierdził Struk.

Radni przyjęli też rezolucję, za pośrednictwem której oddali hołd wszystkim tym, którzy doprowadzili do zaślubin Polski z Bałtykiem.

- Dla tożsamości współczesnych Pomorzan ma znaczenie pamięć o tamtych dniach – powiedział Zenon Odya, były prezydent Tczewa i były radny sejmiku pomorskiego.

Senat RP również przyjął uchwałę, która upamiętnia wydarzenie sprzed stu lat i wspomina ludzi, którzy zabiegali o powrót Pomorza do Macierzy.

Dla mieszkańców Pomorza to właśnie rok 2020 jest punktem kulminacyjnym obchodów 100-lecia odzyskania niepodległości. Samorząd województwa pomorskiego aktywnie zaangażował się w uczczenie rocznicy, m.in. pomógł w organizacji wielu przedsięwzięć.

Odrębne uroczystości przygotowała strona rządowa. 10 lutego w wejherowskiej filharmonii odbędzie się koncert, zorganizowany przez wiceministra kultury Jarosława Sellina wspólnie z Kancelarią Prezydenta. Marszałek pomorski przyznał w jednym z wywiadoów, że nie został na niego zaproszony.