Żaby i ropuchy w ogrodzie. Czy te zwierzęta są pożyteczne? Pomogą pozbyć się ślimaków i różnych szkodników!

Żaby, ropuchy, rzekotki i kumaki to tak zwane płazy bezogoniaste. W Polsce żyje po kilka gatunków każdego z nich i choć czasem wszystkie zwierzęta o „żabowatym” wyglądzie nazywamy żabami, w rzeczywistości to różne rodziny zwierząt. Płazami są także traszki i salamandry, które czasem błędnie utożsamiamy z jaszczurkami.

W Polsce żyje kilka gatunków żab, które ze względu na wygląd dzieli się na żaby zielone oraz żaby brunatne. Poza kolorystyką (zielone mają rzeczywiście zielone zabarwienie, a brunatne – brązowawe) różni je także tryb życia. Bo choć wszystkie rozmnażają się w wodzie, to zielone pozostają z nią związane także w dorosłym życiu, natomiast brunatne mogą bytować z dala od zbiorników wodnych i to one częściej pojawiają się w ogrodach, również tych, gdzie nie ma oczek wodnych i innych zbiorników.
Do żab zielonych jest zaliczana:

• żaba śmieszka,
• żaba jeziorkowa,
• żaba wodna.

Natomiast do żab brunatnych:

• żaba trawna,
• żaba moczarowa,
• żaba dalmatyńska (rzadko spotykana i występująca tylko w niektórych regionach Polski).

Poza tym występują trzy gatunki ropuch:

• ropucha szara (ropucha zwyczajna),
• ropucha zielona,
• ropucha paskówka.

Ponadto możemy spotkać dwa gatunki rzekotek, czyli rzekotka drzewna i wschodnia oraz dwa gatunki kumaków – to kumak nizinny oraz kumak górski. O ile dorosłe rzekotki występują głównie w lasach, to kumaki przez całe życie są związane ze środowiskiem wodnym.

W ogrodach najczęściej pojawiają się żaby brunatne oraz ropuchy. Tam, gdzie znajduje się staw lub oczko wodne, mogą występować również żaby zielone, a rzadziej – kumaki.

Te zwierzęta różnią się kilkoma cechami. Ropuchy są większe, mają przysadziste ciało, a na ich skórze widoczne są liczne brodawki. Ponadto w odróżnieniu od żab prawie nie skaczą (robią to w sytuacji zagrożenia i niezbyt sprawnie), a poruszają się – chodząc.

Ważne jest też to, że ropuchy mają gruczoły jadowe, znajdujące się z tyłu głowy (tzw. gruczoły przyuszne). Wydzielają one toksyny, które pokrywają skórę zwierząt i chroniąc je przed drapieżnikami. Nie musimy obawiać się „ugryzienia” tego zwierzęcia, ale ropuchy nie można brać do ręki! Toksyny mogą zaszkodzić również wychodzącym kotom (oraz psom), które mogłyby polować na nie.

Czytaj także: Ten jadowity pająk jest coraz częstszy w Polsce. Uważaj na kolczaka zbrojnego!

Choć wygląd żab, a w szczególności ropuch, czasem budzi w nas obrzydzenie, te zwierzęta w ogrodzie są pożyteczne. Dorosłe osobniki żywią się m.in. owadami, które są szkodnikami, w tym różnymi pluskwiakami, ale z powodzeniem zwalczają też ślimaki, w tym niezwykle uciążliwe ślimaki nagie. W walce ze ślimakami celują głównie ropuchy, które zjadają także stonkę ziemniaczaną. Ich ofiarą mogą wprawdzie też paść pożyteczne owady oraz dżdżownice, jednak żaby i ropuchy są ważną częścią ekosystemu i więcej z nich pożytku niż szkody. Ropuchy (oraz inne płazy) są pod ochroną i nie wolno ich zabijać.

Żaby i ropuchy oraz inne gatunki płazów są pożyteczne również jako kijanki, czyli młode osobniki (larwy), które wylęgają się z jajeczek (skrzeku) i żyją w wodzie. Jeśli jest to oczko wodne lub staw, oczyszczą je z glonów i resztek martwej materii organicznej, którymi się żywią.

Przeczytaj: Chcesz się pozbyć ślimaków? Uważaj na niebieskie granulki! To trucizna również dla psów, kotów, jeży i innych zwierząt

Żaby i ropuchy oraz inne płazy rozmnażają się w wodzie, dlatego często występują w pobliżu zbiorników wodnych. Jednak żaby brunatne oraz ropuchy nie potrzebują go w dorosłym życiu i bytują również w miejscach, gdzie nie ma wody (powędrują do zbiorników wodnych w okresie godów). Jeśli chcemy, żeby ci pogromcy ślimaków zagościli w naszym ogrodzie, musimy zrezygnować ze stosowania chemicznych środków ochrony roślin. Ponadto warto zadbać o schronienie dla nich – wystarczy sterta kamieni lub drewna, odwrócona doniczka, czy podobna zaciszna kryjówka. Docenią też naturalistyczne ogrody, z wyższą trawą i zaroślami. Można nawet kupić gotowe domki dla ropuch.

Te zwierzęta żyją po kilka lat. Zimę spędzają w stanie hibernacji, zagrzebane w ziemnych norkach lub mule (zależy to od gatunku). Może się zdarzyć, że szczególnie ropuchy przed zimą będą szukać schronienia np. w piwnicach.

Uważa się, że ropucha w ogrodzie przynosi szczęście. Pomijając przesądy, jej obecność na pewno oznacza, że nasz ogród jest ekologiczny i nie zagraża mu inwazja ślimaków.